MATERIAŁY INFORMACYJNE...

Moje dziecko często choruje na uszy- Przewlekłe Wysiękowe Zapalenie Ucha Środkowego

Co to jest PWZU?

Przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha środkowego (PWZU) jest to stan chorobowy, w którego przebiegu dochodzi do pojawienia się płynu w części ucha, za błoną bębenkową. Doprowadza to przede wszystkim do jej unieruchomienia, która zamiast przekazywać dźwięk da lej przez kosteczki słuchowe do ucha wewnętrznego, blokuje jego przejście. Objawem jest pogorszenie słuchu, a konsekwencją może być trwałe uszkodzenie struktur ucha środkowego. Jakkolwiek PWZU może występować w każdym wieku, jest to stan typowy dla dzieci w wieku od 1 do 7 roku życia.

Jakie są przyczyny PWZU?

Do dzisiaj nie wyjaśniono jeszcze jednoznacznie, jakie są przyczyny prowadzące do powstawania tej choroby. Wśród czynników, które mogą mieć istotne znaczenie, wymienia się przede wszystkim nieprawidłową czynność trąbki słuchowej, nawracające, ostre żapalenie ucha środkowego i alergię. Trąbka słuchowa jest strukturą łączącą jamę bębenkową z częścią nosową gardła i jest odpowiedzialna za wyrównanie ciśnienia w uchu środkowym i oczyszczanie jego wnętrza. Upośledzenie jej funkcji następuje najczęściej u dzieci w przebiegu przerostu migdałka gardłowego, przewlekłego zapalenia zatok przynosowych i przewlekłej niedrożności nosa. Nawracające, ostre zapalenia ucha środkowego mogą prowadzić do utrzymywania się stanu zapalnego błony śluzowej jamy bębenkowej i najbliższych okolic. Występowaniu tych nieprawidłowości sprzyja obniżenie sprawności układu odpornościowego, objawiające się różnymi formami alergii.

Jaki jest mechanizm powstawania PWZU?

Wystąpienie wyżej podanych nieprawidłowych mechanizmów prowadzi do powstania przewlekłego podciśnienia w strukturach ucha środkowego; błona śluzowa wyściełająca jamę bębenkową ulega przebudowie - pojawiają się, nieobecne w warunkach prawidłowych, gruczoły wydzielające śluz oraz duża ilość nowych naczyń krwionośnych. Bakterie i wirusy chorobotwórcze dodatkowo sprzyjają i podtrzymują stałą progresję zmian. Następstwem tego jest pojawienie się płynu wysiękowego, który szczelnie wypełnia wnętrze jamy bębenkowej. Wydzielina taka może być bardzo gęsta, wręcz kleista, co niezwykle utrudnia jej usunięcie albo też wodnista o barwie żółtawej. Kiedy dochodzi do częstego pękania drobnych naczyń krwionośnych to krew miesza się z wysiękiem i daje zabarwienie ciemne, czasami aż czarne.

Jak wykryć PWZU?

Dziecko jest zbyt małe, by samo mogło poskarżyć się na pogorszenie słuchu. To na barkach rodziców, opiekunów i lekarzy spoczywa odpowiedzialność za wykrycie lub wysunięcie podejrzenia tej choroby. Naszą czujność muszą zwrócić takie objawy, jak: głośniejsze nastawianie radia i telewizora, prośby o stałe powtarzanie zadanych pytań, czy też odwracanie głowy i nasłuchiwanie jednym uchem. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja laryngologiczna i przeprowadzenie odpowiednich badań. W gabinecie laryngologicznym konieczna jest dokładna ocena błony bębenkowej oraz części nosowej gardła. W dalszym etapie wykonuje się badania słuchu przy pomocy audiometrii tonalnej i audiometrii impedancyjnej. Należy podkreślić bardzo dużą przydatność, zwłaszcza tego ostatniego badania.

Jakie leczenie stosujemy w PWZU?

Jako że przyczyny powstawania tego schorzenia nie są jasne i przypuszcza się, że istotny jest udział wielu czynników sprawczych, dlatego też postępowanie jest wielokierunkowe. W pierwszym etapie wdraża się leczenie przeciwzapalne, antyalergiczne oraz mukolityczne. Jeśli w chwili wykrycia schorzenia stwierdza się obecność gęstego płynu w jamach bębenkowych połączonego z obustronnym niedosłuchem, od razu przystępuje się do postępowania chirurgicznego. Obejmuje ono poprawę drożności i czynności trąbki słuchowej poprzez usunięcie migdałka gardłowego. Wykonuje się również nacięcie błony bębenkowej (paracenteza), odessanie zalegającego wysięku i założenie dreników wentylacyjnych.

Co to są dreniki wentylacyjne?

To niewielkie plastikowe przedmioty, przypominające kształtem i wyglądem szpulkę do nawijania nici. Umieszcza się je w błonie bębenkowej, co umożliwia odpowiednie przewietrzanie jamy bębenkowej, jak i odpływanie nipeprawidłowej wydzieliny. Założenie dreników wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, przy użyciu mikroskopu operacyjnego.

Jak długo trwa leczenie?

Czas leczenia zależy od długości trwania choroby i od nasilenia zmian miejscowych. Średnio dreniki wentylacyjne utrzymuje się przez okres 6-9 miesięcy i przez ten czas dodatkowo podaje się preparaty farmakologiczne. Konieczne są również okresowe badania kontrolne w poradni laryngologicznej.

Czy dreniki wentylacyjne są dużym ograniczeniem dla dziecka?

Dreniki są bardzo małe i lekkie, nie są widoczne z zewnątrz, nie stanowią żadnego ograniczenia w zabawie, o ile nie dotyczy to zabawy w wodzie. Posiadają one otwór, przez który woda z przewodu słuchowego zewnętrznego mogłaby dostać się do jamy bębenkowej. Dlatego u dzieci z drenikami wentylacyjnymi obowiązuje zakaz kąpieli. Podczas mycia się i mycia głowy należy stosować odpowiednie zabezpieczenia w postaci stoperów do przewodów słuchowych zewnętrznych.

Dlaczego należy leczyć PWZU?

Jednym z trwałych następstw nie leczonego PWZU jest uszkodzenie błony bębenkowej i kosteczek słuchowych, co może prowadzić do upośledzenia słuchu w stopniu średnim. Tego typu niedosłuch może utrudniać kontakty z rodziną, rówieśnikami, a także prowadzić do gorszych wyników w szkole. Dlatego należy dążyć do wdrożenia leczenia proponowanego przez lekarzy, ażeby zlikwidować niedosłuch i dać dziecku szansę prawidłowego rozwoju.

(Opracowanie merytoryczne: prof. dr hab. Witold Szyfter)